Stress

 

 

Stress is niet alleen maar slecht is. Stijging van het adrenalineniveau biedt de mens de gelegenheid alert te reageren op spannende situaties. Zodra er ontspanning volgt, herstelt het lichaam. Gebeurt dat niet, dan ligt overbelasting op de loer.

Hoe herken je stress?

De symptomen zijn onder meer:
- snel geïrriteerd zijn
- gevoeliger voor kritiek
- moeilijk in slaap komen
- concentratiegebrek
- hartkloppingen
- verhoogde bloeddruk
- verminderde eetlust
- lage weerstand en
- vergeetachtigheid

Stressgevoelige types

De ene mens loopt een groter risico gevloerd te worden door stress dan de ander. Dat toont niet alleen het Maastrichtse onderzoek aan (dat stelt dat zestig tot zeventig procent van de mate van stressgevoeligheid in de genen ligt opgesloten), dat schrijft ook auteur en personal coach Frank Schaper in zijn boek 'Geen tijd voor burn out' (ISBN 9055943142, uitgeverij Scriptum). Aan de hand van enneagramtypen brengt hij de risico's voor verschillende leeftijdsgroepen in kaart en biedt hij oplossingen. Elk type kan opbranden, maar vijf van deze types lopen extra risico: de Perfectionist, de Helper, de Waarnemer, de Loyalist en de Vredestichter. Onderstaande informatie komt van de website nuevenniet (die inmiddels niet meer bestaat).

1. De redder

   De redder is erg betrokken bij zijn medemensen en investeert veel tijd en energie in hen. Hij beleeft zichzelf over het algemeen als competent en is ook optimistisch over de mogelijkheden van anderen. Heeft veel geduld met mensen die problematisch functioneren. Valkuilen: Niet meer aan eigen behoeftes toekomen. Als de energie die in anderen gestoken is niets oplevert, uiteindelijk verbitterd en cynisch worden. De redder kan dan veranderen in een aanklager of een slachtoffer.

2. De perfectionist

   De perfectionist stelt hoge eisen aan zichzelf en anderen, is erg zorgvuldig m.b.t. procedures en regels. Functioneert goed als kwaliteit geprefereerd wordt boven kwantiteit. Als dit andersom is nemen de spanning en gevoelens van onbehagen toe. Flexibiliteit en snel beslissingen nemen kan de perfectionist niet goed aan. Hij heeft de neiging om genomen beslissingen steeds opnieuw te evalueren en loopt op die manier vast. Ook is het voor de perfectionist vaak moeilijk om met anderen samen te werken, omdat anderen zelden aan de eisen voldoen die de perfectionist stelt. Dit levert wederzijdse irritaties op.

3. De man op de sokkel

   Innemende harde werker die bereid is veel in anderen te investeren. Zolang de inspanningen gewaardeerd worden, kan hij veel aan. Valt de waardering weg of blijft deze uit, verdwijnt de motivatie en spelen gevoelens van onzekerheid en soms ook boosheid en depressie op.

4. De idealist

   De idealist heeft sterke overtuigingen, is principieel en streeft hoge doelen na. Hij stelt daarom hoge eisen aan zichzelf maar ook aan anderen. Als een ander niet zo principieel is kan de idealist reageren met verontwaardiging. De idealist kan enerzijds veel bewondering oproepen, anderzijds veel irritatie als hij de ander het gevoel geeft 'fout' te zijn. De idealist roept zodoende nogal eens wat weerstand op bij anderen. Op deze tegenwerking reageert de idealist doorgaans door er nog meer energie in te steken, wat als het uiteindelijk nog niets oplevert omslaat in verbittering.

5. De trouwe hond

   De trouwe hond is loyaal aan zijn bedrijf en verwacht daarvoor loyaliteit terug. Als dit zo is en zeker als de trouwe hond af en toe waardering krijgt gaat dit goed. Is dit niet zo dan ontstaat er verbittering. Bij de trouwe hond gaat loyaliteit voor eigenbelang. Hierdoor doet hij zichzelf nogal eens te kort.

Risicokenmerken voor WAO-instroom door psychische klachten:

- jong (25-34 jaar)
- parttimer (20-34 uur)
- alleenstaand
- vrouw (van elke 3 WAO'ers onder de 30 jaar zijn er 2 vrouw)
- zonder kinderen (vrouwen zonder kinderen lopen 2,5 keer zoveel kans op burn-out en WAO als vrouwen met kinderen).

Wat kun je doen tegen stress?

Assertiviteit (mentaal en emotioneel)

Een aantal sociale vaardigheden wordt samengevat onder het begrip Assertiviteit. Ze zijn van groot belang in het voorkomen van stress. Assertiviteit wordt meestal begrepen als brutaliteit en het eigen belang voorop stellen. Maar dat klopt niet. Assertief zijn betekent opkomen voor jezelf zonder de gevoelens en belangen van een ander uit het oog te verliezen!
Assertiviteit gaat over:
- nee-zeggen
- grenzen stellen
- het geven van kritiek, feedback of je mening
- kritiek ontvangen

Ontspanning en herstel (fysiek)

Ontspanning is nodig om lichaam en geest te laten herstellen van inspanning. Krijgen lichaam en geest niet de tijd om bij te komen, dan stapelt de spanning en vermoeidheid zich op. Tot het teveel wordt. Je kunt veel meer aan, als u tussendoor ontspant: aan stress, werk en eisen.
Wanneer op het werk de druk hoog is en je het heel druk hebt, kan ontspanning en rust een ongrijpbaar doel lijken. Zeer gewenst, maar ook onmogelijk om daar tijd voor te nemen. Rust nemen en rustig worden in zo'n situatie vergt oefening, maar ook slimme handigheidjes.

Denkgewoonten (mentaal)

Oefening: onderzoek je denkgewoonten
Hoe je reageert in een bepaalde situatie hangt sterk samen met je denkgewoonten. Onrealistische (negatieve) denkgewoonten over jezelf of anderen vergroten de kans op sub-assertief of juist agressief gedrag.
Onderzoek je 'meest voorkomende denkgewoontes' de komende week eens. Telkens als je op een ander of een gebeurtenis reageert kun je even bij jezelf nagaan: wat dacht ik eigenlijk over de ander en mezelf? Om je op weg te helpen volgen hier een aantal voorbeelden van veelvoorkomende gedachten. Let op: het is maar een kleine selectie. Wellicht traceer je nog andere onrealistische gedachten bij jezelf.

Niet realistische denkgewoonten die tot subassertief gedrag leiden:
- Als ik opkom voor mezelf krijgen anderen een hekel aan me
- Als ik opkom voor mezelf, zal hij wel kwaad worden
- Als ik opkom voor mezelf, zal ze me wel niet aardig vinden
- Ik kan maar beter mijn mond houden, ik heb geen goede argumenten
- Er wordt toch nooit naar mij geluisterd
- Als ik nee zeg moet ik dat precies kunnen verantwoorden
- Het is onbeleefd om nee te zeggen
- Je moet het anderen zoveel mogelijk naar de zin maken

Niet-realistische denkgewoonten bij agressief gedrag:
- Ik bepaal of ze het recht hebben om mij zo te benaderen
- Als ik anderen wat vraag moeten ze luisteren
- Als je je niet heel kwaad maakt, lopen ze zo over je heen
- De aanval is de beste verdediging
- Oog om oog, tand om tand
- Het gebeurt zoals ik het wil
- Met mij valt niet te spotten
- Ik zal wel eens laten zien wie de sterkste is

Misschien zijn je denkgewoonten om te buigen naar de volgende denkgewoonten? Het zijn gezonde gedachten die assertief gedrag bevorderen:
- Ik heb het recht om nee te zeggen
- Als ik nee zeg, betekent dat nog niet dat ik niet aardig ben
- Ik hoef het niet iedereen naar de zin te maken
- Ik heb het recht om de ander niet aardig te vinden
- De ander heeft het recht om mij niet aardig te vinden
- Het is belangrijk om goed voor mijzelf te zorgen
- De ander kan mij pas serieus nemen wanneer ik mijzelf serieus neem

Omgaan met conflicten (mentaal / emotioneel)

Iedereen heeft gedurende zijn leven te maken met meningsverschillen, ruzies en conflicten. Over onbenullige kleinigheden, over principes, over werkverdeling, over van alles en nog wat. Over alles waar we een mening over hebben, kan iemand anders een andere mening hebben. Meningsverschillen zijn dus een normaal verschijnsel. Hoe we met deze verschillen omgaan, verschilt nogal. Doen we dit goed, dan hoeven meningsverschillen niet tot ruzies en conflicten te leiden.

Leefgewoonten

Slechte leefgewoonten: Iedereen kent ze. Roken, teveel drinken en vet eten.
Ze beïnvloeden onze lichamelijke gezondheid. Maar indirect beïnvloeden slechte leefgewoonten ook onze psychische gezondheid. Door een verkeerd eetpatroon, onvoldoende nachtrust en te weinig lichaamsbeweging voelen we ons minder fit en zijn we kwetsbaarder voor stress. Met een goede gezondheid kunnen we daarentegen wel tegen een stootje. Het draagt bij aan onze draagkracht!
Ook werkgewoonten kunnen een positieve of negatieve invloed uitoefenen op de hoeveelheid stress die we ervaren.
Werk je regelmatig over?
Doe je meerdere dingen tegelijkertijd?
Eet je vaker achter de computer of tussen de papieren in plaats van pauze te nemen?
Daarmee zorg je onvoldoende voor rustmomenten en dat kan een gestresst gevoel geven.

Timemanagement

Stress op het werk hangt ook samen met het beheersen van de beschikbare tijd. Veel mensen hebben het gevoel altijd tijd tekort te komen. Ze voelen zich overbelast en hebben tegelijkertijd het gevoel dat ze niet genoeg doen. Timemanagement is een manier om het werk efficiënter te laten verlopen. Zodat de stress vermindert.

Timemanagement gaat over het beheersen van de tijd die we ter beschikking hebben en geeft handvatten om ons minder door anderen te laten leiden.
Tips en adviezen om effectiever met je tijd om te gaan:

1. Prioriteiten stellen
2. Maak een tijdsplanning
3. Moeilijke klussen eerst
4. Eén ding tegelijk
5. Ruim je werkplek op
6. Archiveren

Terug